Koor

| | | |

Samen (g)aan voor 2021!

“UIT”. Het voelt als lang geleden dat het een ander woord voor “uitgaan” betekende. Naar een concert, theater, restaurant of café. In 2020 ging er die betekenis gaande weg letterlijk “uit”.

In een zonovergoten Alkmaar op de eerste dag van 2021 genieten we met gemengde gevoelens van het Wiener Philharmoniker, dat onder leiding van Riccardo Muti op briljante, maar ook vervreemdende wijze het nieuwe jaar historisch muzikaal inluidt. Verbeeld ik het mij, of is “An die Schöne Blaue Donau” dit jaar nét even beeldender, vloeiender, meer bewogen? Of zijn het mijn hersens die muziek dit jaar anders dan andere jaren interpreteert? Tijdens het concert realiseer ik mij dat we dit jaar gelukkig weer samen zullen zingen. Aan zekerheid grenzende hoopvolle verwachting!

Als er iets is dat 2020 ons eens te meer heeft geleerd, dan is het wel het feit dat niets in het leven zeker is. Daarom hoop ik tevens dat we de talloze verworven wijsheden uit 2020 mee zullen nemen naar de jaren die voor ons liggen. Haal alles uit iedere dag die ons gegeven is. Tel je zegeningen, geniet van de grootse momenten, maar realiseer je dat die alleen maar glans krijgen door alle kleine momenten die daaraan vooraf gingen. 

Het is juist de onschatbare waarde van die kleine momenten die ik heb gemist. Ze zijn voor mij veel minder vanzelfsprekend geworden. Een repetitie, per definitie opgebouwd uit fouten maken om te leren en te groeien. Een bijzondere acceptatie en bereidheid tot moeite en inzet om samen iets groters te bereiken. 

Ik ervaar altijd weer met mijn koren. Kleurrijke groepen mensen, allen met een enorme eigen ervaring in het leven, maar op een vast klein momenten in de week steeds weer heel even verbonden met elkaar door hetzelfde doel. Verbonden in de wetenschap dat je alleen samen verder komt. Dat zit niet alleen in de techniek van het repeteren. Het zijn ook de begroetingen bij binnenkomst en het afscheid bij vertrek. Het contact in berichtjes en mailtjes tussendoor. En zelfs in de spanningsboogdoorbrekende opmerkingen tijdens een repetitie, meestal hulpvaardig bedoeld, soms liefdevol opbouwend ervaren, soms ook als irritatie geïnterpreteerd, maar uiteindelijk altijd bijdragend aan de groei van het grotere samen. De bereidheid om met elkaar de onderlinge verbinding te laten groeien.
Maar veel belangrijker is je te realiseren dat al die elementen ook weer een onderdeel zijn van kleine momenten om aan iets nóg groters bij te dragen: glans en verdieping van je leven. Investeren in een koor om persoonlijk te groeien. Investeren in je persoonlijke groei om als relatie te groeien en de maatschappij te voeden.

Aandacht voor de kleine momenten als krachtig fundament voor onze kwetsbare samenleving. 

Nooit eerder heb ik me zo gerealiseerd waarom ieder van mijn koren -ongeacht grootte of niveau- zo belangrijk voor mij wa. Tot het abrupt wegviel en stilte heerste. Wij zijn privé in de gelukkige omstandigheid dat de wegvallende inkomsten uit mijn professionele activiteiten als koordirigent opgevangen zijn door andere inkomsten. Ik ken collega’s die het heel veel zwaarder hebben. Maar misschien ervaar ik juist daarom wel zo sterk dat de leegte die ik in deze bijzondere tijd ervaar helemaal niets te maken heeft met financiële (on)zekerheden. Het is een puur gemis van de verrijkende verbinding met muziek als middel. Het maakt mij tot wie ik ben en ik ervaar het als een voorrecht dat muziek zo’n wezenlijk deel van mijn leven is. 

Juist dát bewustzijn en inzicht is voor mij de grote winst van een jaar dat we nog heel lang zullen heugen als een van de mijlpalen in uitrollende geschiedenis. Ik sluit graag af met de woorden die Riccardo Muti zojuist uitsprak na afloop van het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker: “Muziek is een missie die de samenleving beter maakt”. 

Ik kijk er naar uit om in het jaar dat voor ons ligt schakelaar voor schakelaar weer op “AAN” te kunnen zetten. Elkaar weer zien met het vooruitzicht dat we talloze knuffels, contact en verbinding met elkaar -fysiek, emotioneel én muzikaal- in gaan halen.

Eindelijk weer samen kunnen zingen (hou GO! Opera, Vocaal Verhaal en Vestival Vocaal in de gaten!). Samen kunnen koken (hou BBQ 52 – The Cooking Conductor in de gaten!). Samen kunnen leven!

Tot die tijd: wees je bewust van alle kleine momenten die we ook dan weer met ons mee zullen nemen.

Gelukkig Nieuwjaar!


Roy Voogd

Post Scriptum
De volledige tekst van de Nieuwjaarsboodschap van Riccardo Muti was:

“Musicians have flowers in their weapons, that is hope, joy, peace, brotherhood and love with a capital L. Music is not just entertainment and a profession, but a MISSION to make society better. Health is the most important thing but also the health of the mind, and music helps. A message to politicians: consider culture always as one of the primary elements to have a better society and we can hope for a better year.”

Ik sluit mij daar volledig bij AAN!

Voor het zingen de kerk in!
| | |

Voor het zingen de kerk in!

Helaas, samen zingen is vanwege corona voor onbepaalde tijd verboden. Onderbouwing ontbreekt volledig. Evenals een perspectiefdatum. Als een maatschappelijk voorbehoedsmiddel uit voorzorg verboden.

Het RIVM lijkt daarmee zekerheden af te dwingen bij gebrek aan wetenschappelijke kennis over het besmettingsgevaar van zingen. Geloof dat het kan prevaleert boven aangetoond resultaat van het uiterst lage aantal voorvallen binnen de koorsector. Het kabinet heeft dat standpunt nu ook overgenomen.

Geloof in wetenschap. Ik had daar zelf altijd een heel andere beleving bij. Moedeloos wordt je ervan, toch volgen we als makke agnus rex.

Maar hoop doet leven en gelukkig is er toch nog een mogelijkheid om samen te kunnen zingen: vanwege grondwettelijke scheiding van kerk en staat heeft het geloof van het RIVM geen invloed op religieuze overtuiging.

En dus is zingen in de kerk gewoon toegestaan, daar zullen ze in Kampen blij mee zijn! We kunnen de komende maanden gewoon op zondag naar de kerk, want daar mag samen zingen nog gewoon. Gloria, in Excelsis Deo.

Maar, als zingen als religieuze verworvenheid wel mag, dan kunnen we toch ook de oude dagelijkse mis weer invoeren? Korte metten maken, dat wel, maar op schappelijker momenten van de dag kunnen dan in ieder geval dagelijks onze dosis gelukshormoon aanmaken en sociale verbinding in stand houden. En eenzaamheid verdrijven. Want dat maakt nu al meer kapot dan ons lief is.

Voor het zingen de kerk in dus. Als voorbehoedsmiddel om ons welzijn te behouden. Met een heuse ongecontroleerde climax “Gloria, in den Hó-hó-ge…!”

Meer informatie:
– Amateurkoren mogen nog niet samen zingen
– Coronavirus en regels voor zingen en zangkoren

Inzicht in zicht
|

Inzicht in zicht

De coronacrisis gooit heel veel roet in het eten van ontwikkelingen die heel langzaamaan het culturele verenigingsleven juist weer nieuwe impulsen ging geven. Vanuit Koornetwerk Nederland zitten we in de voorhoede van die lobby en zijn we vanuit de (amateur)koorsector sinds eind vorig jaar voor het eerst (!) in direct overleg met de minister en haar ministerie.

Toen ik zo’n vijf jaar geleden mijn blog schreef “Zingen als een voetballer” was ik verpletterd dat het bizarre getal van 1,7 miljoen samenzingende Nederlanders als resultaat van gedegen Europees onderzoek in dat jaar eigenlijk nergens opgepakt werd. Gelukkig is dat inmiddels wel veranderd. Inderdaad, 42% meer dan de voetbalsector, maar met economisch minder direct tastbaar resultaat. Net zo onzichtbaar als onze helden in de kunst. Vraag een willekeurig Nederlander 5 namen van profvoetballers te noemen, de meeste mensen komen tot een meervoud. Vraag een willekeurig Nederlander 5 namen te noemen van professionele koorzangers. Oké, drie dan? Twee? Eentje toch wel? Oef.

Natuurlijk begrijp ik heel goed dat dat komt omdat de Nederlandse koorsector zichzelf decennialang heeft laten liggen. Niet centraal georganiseerd zoals zoveel andere (amateur)sectoren -zoals voetbal- dat wel hebben gedaan. Naar de achtergrond gedrukt omdat kunst een linkse hobby zou zijn. Een luxe en geen noodzaak. Sport heeft dat imago nooit gehad, waardoor sport ook altijd wezenlijk onderdeel is gebleven van opvoeding en scholing. Maar kunst is onder de plak van primaire economische drijfveren altijd veroordeeld tot achterhoede. Ook daarbij speelt zichtbaarheid een grote rol: sport geeft veelal een direct fysiek zichtbaar resultaat, terwijl de groei door kunst vooral in onze onzichtbare hersenen afspeelt…

Dat is jammer, maar ik heb goede hoop dat deze bizarre crisis met een onzichtbare vijand die alleen maar verslagen kan worden door“social distancing” aanleiding kan geven tot nieuwe inzichten over de verbindende waarde van kunst in de maatschappij en de stimulerende werking op de hersenen van de individu.

Gezamenlijk belang uit eigenbelang
En die inzichten beginnen onder meer door je ook als professional te realiseren hoe afhankelijk je bent van omvang en draagvlak van die amateursector. Dat gezamenlijk belang ook eigenbelang is. Dat de samenhang de levensader ervan voedt. Betaald worden in een omgeving die steeds meer in stand gehouden moet worden door duizenden vrijwilligers. In een sector die voor een belangrijk deel betaald wordt door de combinatie van contributies van honderdduizenden leden en belastinggeld.

Dat lijkt heel mooi want het toont zo’n prachtig ”sociaal belang“, maar het kan uiteindelijk ook leiden tot het imago dat kunst dus niets hoeft te kosten. Maar wie wil er nog investeren in iets dat je ook met minimale budgetten kunt stimuleren om nog meer op vrijwillige basis te doen?

Kunst is mensenwerk, per definitie. En iedere ondernemer weet dat mensenwerk het grootste onderdeel vormt van de gemiddelde begroting. Maar blijkbaar niet in de kunsten. Want daar hebben we met z’n allen een imago opgebouwd dat we bereidt zijn onszelf uit te hollen. Het te organiseren is met vrijwilligers. Er onder professionals altijd wel iemand te vinden is die bereidt is onder een normale prijs te zakken, om wat voor reden dan ook. Als je draagvlak dan ook nog steeds minder in staat is om kaf van koren te scheiden, dan is het hellend vlak compleet en betaal je -ook als verplicht zzp- professional- een hoge prijs.

Maar elk nadeel heb z’n voordeel: de coronacrisis biedt een uniek nieuw dal waarin maatschappij en economie weer helemaal herzien zullen worden. Los van elkaar én in samenhang. En als we als kunstenaars van het verleden hebben geleerd, kunnen we dit unieke momentum met alle creatieve en verbindende handen aangrijpen om resultaten uit het verleden niet als garantie voor de toekomst te laten worden.

Ontbering van verbinding maakt de noodzaak tastbaar. Niet laten sloffen nu, lijkt me.