“Open hartoperatie live door BN’ers uitgevoerd”

“Als de boodschap van een programma zou zijn dat iedereen een hartoperatie kan verrichten was het huis waarschijnlijk te klein; als het om orkestdirectie gaat, protesteert er niemand. Toch zullen chirurg en dirigent elkaar niet veel ontlopen als je kijkt naar studiejaren, assistentschappen, specialisatie. Hoe komt het dat het een wel kan en het andere niet?”
      Anna Enquist

(Het citaat in de context: http://www.trouw.nl/tr/nl/4512/Cultuur/article/detail/3796147/2014/11/22/Het-verlangen-naar-de-oppervlakte.dhtml )

In bovenstaand artikel verwoordt Anna Enquist uitstekend wat me eigenlijk steeds weer tegenstaat aan op het eerste oogopslag zo vermakelijke televisie zoals bijvoorbeeld “MAESTRO”. Ook hier is het aan de orde: afkalving van het respect voor diepgang. Immers: als je tot 4 kunt tellen dan kun je dirigeren. Culturele feel good: we mogen lachen om de bloopers, maar zijn verzekerd dat de winnende BN’er de hemel ingeprezen gaat worden om zijn/haar artistieke inzicht, muzikale kennis, communicatieve eigenschappen en leiderschapskwaliteiten. Die zekerheid hebben we bij voorbaat al. En de goegemeente denkt dat ook echt, er van overtuigd dat de winnaar zó het concertpodium op zou kunnen. Want ze hebben niet gehoord dat het eigenlijk erbarmelijk is. Niet gezien dat het een ingestudeerde act is zoals een acteur de bewegingen van een meesterpianist kan simuleren tijdens een filmopname, zélfs met groot symfonie-orkest erbij.

Het lijkt zo onschuldig, maar het laat me niet los. Het is inmiddels overal om ons heen: alles waar we wat meer moeite voor moeten doen verliest terrein. Oppervlakkigheid wint het van diepgang. Gemak van smaakbeleving. Prijs boven duurzaamheid. En vanuit diezelfde trend communiceren we liever in one-liners dan in een contextuele dialoog…

Snel en effectief is het devies. Snel vermaak. Snel geld. Snel contact. Snel reageren. Snel overtuigd. Snel eten. Snel bevredigd. En dus snel weer behoefte aan nieuwe impulsen. Snel vergeten. We informeren elkaar in berichten van maximaal 114 karakters. Die beperking heeft veel gevolgen: als individu sturen we niet alleen méér berichten de wereld in, we reageren er ook sneller op. We hebben geen keus: we leren te communiceren in one-liners. Bij voorkeur ook nog afgekort, want dat levert karakterwinst op…

Steeds meer zie ik dat deze one-liners van de individu de massale kracht van de media aan het overnemen zijn. We ontdekken dat de stille minderheid bij voldoende tromgeroffel zich niet alleen kan laten horen, maar ook verandering kan afdwingen. Dat we als individu een sneeuwbal tot een lawine uit kunnen laten groeien als we maar vaak en hard genoeg schreeuwen en gefocused blijven op de one-liner. Dan krijgt je vanzelf aanhang die mee gaat roepen. Volgers die niet verder kijken dan de one-liner lang is. En krijg je reactie van iemand die het er niet mee eens is? Die maak mag je onder het mom van vrijheid van meningsuiting laten weten hoe je daarover denkt. Ik ben me pas de laatste jaren gaan realiseren hoeveel scheldwoorden, schofferingen en doodsbedreigingen er in 114 karakters passen…

Dat inzicht heeft tot de oprichting van Slow Dialogue geleid: de sterke behoefte om de diepgang en het begrip die onder de oppervlakte ligt weer bewust op te zoeken. Zoals Slow Cooking vanuit Italië de wereld wist te overtuigen door de smaak weer serieus te nemen. Naar het serieus nemen van de kijker. Naar échte concerten op televisie, geleid door échte dirigenten die als uitvoerend kunstenaars met een diepgeworteld verlangen naar diepgang en nuance hun musici en publiek naar grotere hoogte brengen. In plaats van een voorspelbare afgrond in te laten tuimelen…

De volgende stap: Live open hartoperatie door BN’ers? Je kunt immers simpelweg de bewegingen van de chirurg imiteren? De commando’s voor de assistenten uit je hoofd leren? En als het -ondanks alle grondige voorzorgsmaatregelen- toch nog ontspoort? Ach, we hadden voor de zekerheid gekozen voor mensen die met een notariële euthenasieverklaring die alleen maar blij zijn dat ze met hun diepste wens hun medemens nog een keer hebben mogen vermaken. Zij blij, wij blij. Win/win noemen we dat. Toch?

Doe me een plezier: lees het artikel van Anna Enquist even en kijk dan nog één keertje naar Maestro:
http://www.trouw.nl/tr/nl/4512/Cultuur/article/detail/3796147/2014/11/22/Het-verlangen-naar-de-oppervlakte.dhtml